Category: Atmosphere

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲခြင်း၏ အကျိုးဆက်များ ပိုမို ဆိုးရွား ပြင်းထန်လာခဲ့သော ၂၀၂၁ ခုနှစ်

~ ukyawoo ~ Leave a comment

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲလာခြင်း၏ အကျိုးဆက်များ သို့မဟုတ် ရာသီဥတု ပြောင်းလဲလာခြင်းကို ညွှန်ပြသည့် အခြင်းအရာများ ခုနစ်ခု ရှိသည်၊ ယင်းတို့မှာ - ၁ - လေထုတွင်းရောက် ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ့ ပမာဏ များပြားလာခြင်း၂ - မြေပြင်အနီးရှိ လေထုအပူချိန် တက်လာခြင်း၃ - ပင်လယ်ရေပြင် မြင့်တက်ခြင်း၄ - သမုဒ္ဒရာ ရေထု၏ အက်စစ်ဓာတ် များပြားလာခြင်း၅ - သမုဒ္ဒရာ ရေထုတွင်း အပူဓာတ် များပြားလာခြင်း၆ - ရေခဲမြစ်၊ ရေခဲပြင်များ အရည်ပျော်ခြင်းနှင့်၇ - အာတိတ်နှင့် အန္တာတိတ် ဒေသ ရေပြင်ပေါ်ရှိ ရေခဲပမာဏ လျော့နည်းလာခြင်းတို့ ဖြစ်ကြသည်။ အထက်ပါ ခုနစ်ခုအနက် ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု၊ လေထု အပူချိန်၊ … Continue reading ရာသီဥတု ပြောင်းလဲခြင်း၏ အကျိုးဆက်များ ပိုမို ဆိုးရွား ပြင်းထန်လာခဲ့သော ၂၀၂၁ ခုနှစ်

လေထုတွင်းရှိ ဓာတ်ငွေ့များနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း

~ ukyawoo ~ Leave a comment

ကမ္ဘာ့လေထုကို ကိုယ်ပိုင်ဂုဏ်သတ္တိအသီးသီးရှိကြသော နိုက်ထရိုဂျင် ၇၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ အောက်ဆီဂျင် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားဓာတ်ငွေ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းတို့ဖြင့် ပါဝင် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အခြားဓာတ်ငွေ့ ၁ ရာခိုင်နှုန်းထဲတွင် ဓာတ်ပြုနိုင်မှု နည်းပါးလွန်းသည့် အာဂွန်ဓာတ်များ ပါသကဲ့သို့ ကမ္ဘာ့လေထုကို ကြီးစွာ အကျိုး သက်ရောက်နိုင်သည့် ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်နှင့် အိုဇုန်းဓာတ်ငွေ့များ၊ ရေငွေ့များလည်း ပါသည်။ ယင်းအချိုးအဆမှာ ပုံသေမဟုတ်ဘဲ အချိန်နှင့်နေရာကို လိုက်၍ အပြောင်းအလဲအနည်းငယ် ရှိသည်။ ထုထည်ပမာဏအများဆုံး ဖြစ်သည့် နိုက်ထရိုဂျင်သည် သက်ရှိခန္ဓာကိုယ်တွင်း ပရိုတိန်းဓာတ်တို့၏ အခြေခံ အုတ်မြစ် အမိုင်နိုအက်ဆစ်ဖြစ်ပေါ်ရန် အရေးပါသည့် ကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ သို့သော် လူတို့သည် နိုက်ထရိုဂျင်ကို လေထုတွင်းမှ တိုက်ရိုက် ရယူနိုင်စွမ်း မရှိချေ။ ဘက်တီးရီယားပိုးအချို့၏လုပ်ဆောင်ချက်၊ မိုးကြိုးပစ်ခြင်းတို့မှ မြေထုနှင့် … Continue reading လေထုတွင်းရှိ ဓာတ်ငွေ့များနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း

ရေငွေ့ပျံပမာဏ ပိုများလာနေသော ကမ္ဘာ

~ ukyawoo ~ Leave a comment

တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ ရေနှင့်မြေမျက်နှာပြင်၊ အပင်တို့မှ ရေငွေ့ပျံခြင်းသည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်ကြား ကာလတွင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပိုမိုမြင့်မားလာခဲ့ကြောင်း တိုင်းတာရရှိသည်။ အပူချိန် မြင့်မားလာသဖြင့် ရေငွေ့ပျံမှုလည်း လိုက်၍ များမှန်းသိခဲ့ကြသော်လည်း ထိုမျှပိုမိုအငွေ့ပျံနေသည်ကိုမူ အခုမှ သိကြရသည်။ ရေငွေ့ပိုပျံလာကြောင်း တိကျသေချာစွာ သိရှိရသည်မှာ ဂရေ့စ်ဂြိုဟ်တုများ (Gravity Recovery and Climate Experiment (GRACE) satellites )မှ တိုင်းတာ ပေးပို့လိုက်သော အချက်အလက်များကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဂရေ့စ်ဂြိုဟ်တုနှစ်လုံးသည် ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်း၌ လည်းကောင်း၊ ယင်းဂြိုဟ်တုများ သက်တမ်းကုန်ပြီးနောက် ထပ်မံလွှတ်တင်သော ဂရေ့စ်ဂြိုဟ်တုနှစ်လုံးက ၂၀၁၈ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း၌ လည်းကောင်း ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းထဲ၌ ပျံသန်းကာ မြေဆွဲအားကို တိုင်းတာနေခဲ့သည်။ … Continue reading ရေငွေ့ပျံပမာဏ ပိုများလာနေသော ကမ္ဘာ

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏လက္ခဏာများ

~ ukyawoo ~ Leave a comment

နေရာဒေသတစ်ခု၏ မိုးလေဝသအခြေအနေကိုမေးလျှင် မိုးရွာနေသည်၊ လေတိုက်နေသည်၊ ပူသည်၊ အေးသည် စသည်ဖြင့်ပြောကြသည်။ ယင်း 'မိုးလေဝသ'ဟူသောဝေါဟာရနှင့် နေရာအတော်များများ၌ တပူးပူးတတွဲတွဲ ရေးသားပြောဆိုနေကြသော စကားလုံးတစ်ခုမှာ 'ရာသီဥတု' ဖြစ်သည်။ အချို့က မိုးလေဝသနှင့်ရာသီဥတုတို့ကိုရောထွေးကာ အဓိပ္ပာယ်တူဟု ထင်မှတ်မှားတတ်ကြသည်။ ရာသီဥတုဆိုသည်မှာ နေရာဒေသတစ်ခု၏ မိုးရွာခြင်း၊ လေတိုက်ခြင်း၊ ပူခြင်း၊ အေးခြင်းတို့သည် ယင်းနေရာယင်းအရပ်၏ မိုးလေဝသအခြေအနေဖြစ်သည်။ ယင်းဒေသတွင် ကာလရှည်ကြာစွာဖြစ်ပေါ်နေသော မိုးလေဝသ အခြေအနေများကို ခြုံငုံစုပေါင်း၍ အဆိုပါဒေသ၏ရာသီဥတု မည်သို့ရှိသည်ဟု သတ်မှတ်ပြောဆိုကြသည်။ ဥပမာ အီကွေတာဝန်းကျင်အရပ်များတွင် တစ်နှစ်ပတ်လုံးပူတတ်ကာ မိုးလည်း နေ့စဉ်လိုလို သို့မဟုတ် လအတန်ကြာ ရွာသွန်းနေသဖြင့် ယင်းဒေသ၏ နေ့စဉ်မိုးလေဝသအခြေအနေကိုမေးလျှင် ပူသည်၊ မိုးရွာသည်စသည့်အဖြေများကိုသာ ကြားရမည်။ အဆိုပါ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့ရသော မိုးလေဝသအခြေအနေများကို ကာလကြာစုပေါင်း၍ အီကွေတာဒေသတွင် ပူအိုက်စွတ်စိုသောရာသီဥတု ရှိသည်ဟု … Continue reading ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏လက္ခဏာများ

လေထုတွင်းကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ပမာဏ တိုင်းတာခြင်း

~ ukyawoo ~ 1 Comment

လေထုတွင်း ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ပမာဏ တိုင်းတာခြင်းကို စနစ်တကျနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် ပြုလုပ်ခဲ့နိုင်သည်မှာ ၁၉၅၈ ခုနှစ်ကတည်းက ဖြစ်သည်။ ၁၉၅၇-၅၈ ခုနှစ်ကို နိုင်ငံတကာ ဘူမိရူပနှစ်အဖြစ် ကြေညာလုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ သိပ္ပံပညာရှင် ဒေါက်တာဒေးဗစ်ကီးလင်းက နိုင်ငံတကာဘူမိရူပနှစ်၏ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအနေဖြင့် ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ပမာဏ တိုင်းတာခြင်းကို ဆောင်ရွက်ရန် အဆိုပြု အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။ ကီးလင်းသည် တိုင်းတာချက်များကို ဦးစွာ တောင်ဝင်ရိုးစွန်းဝန်းကျင်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း ငွေကြေးမလုံလောက်မှုကြောင့် နောက်ပိုင်းတွင် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ဟာဝိုင်အီကျွန်း မော်နာလိုအာ(Mauna Loa)လေ့လာရေးစခန်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ မော်နာလိုအာစခန်းကို ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်တိုင်းတာရေးစခန်းအဖြစ် ရွေးချယ်ရခြင်းမှာ ယင်းနေရာသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအလယ်ကောင်တွင် ရှိပြီး လူ့ပယောဂကြောင့်ထွက်သော အခြားဓာတ်ငွေ့များ အလွန် နည်းပါးသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ယခုအခါ မော်နာလိုအာတွင်သာမက အခြားကမ္ဘာ့နေရာ ၂၀၀ ကျော်တို့တွင်လည်း ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်တိုင်းတာရေးစခန်းများ ထားရှိသည်။ သို့သော် … Continue reading လေထုတွင်းကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ပမာဏ တိုင်းတာခြင်း

အပူအုပ်ဆောင်း၊ အပူလှိုင်း

~ ukyawoo ~ 1 Comment

အပူလှိုင်း(heatwave)ဆိုသည်မှာ ဖြစ်မြဲထက် သိသာစွာမြင့်မားသောအပူချိန်များ ဒေသတစ်ခု၌ နှစ်ရက်နှင့်အထက် ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေသော အခြေအနေကို ခေါ်သည်။ လှုပ်ရှားမှု နည်း၍ ခြောက်သွေ့သော နွေအခါ၌ ပူနွေးသော လေထု အစုအဝေး ဖြည်းဖြည်းချင်း ဖြစ်ထွန်း ပေါ်ပေါက်လာတတ်သည်။ ယင်းလေထု အစုအဝေးကို အပေါ်ပိုင်းလေထုက ဖိချလိုက်သောအခါ မူလက ပူနွေးနေပြီးသော လေထုသည် ဆိုင်ရာဒေသအပေါ် အပူအုပ်ဆောင်း (heat dome) နှင့် ရက်အတန်ကြာ အုပ်ထားသကဲ့သို့ ဖြစ်ကာ ပို၍ ပူလာခြင်းကို အပူလှိုင်း ဖြစ်ပေါ်သည်ဟု ခေါ်သည်။ အပူအုပ်ဆောင်းနှင့် အပူလှိုင်းများသည် ယခင်ကလည်း ဖြစ်လေ့ရှိသော်လည်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဖြစ်သည့်အကြိမ် ပို၍စိပ်လာလျက်ရှိသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ခန့်မှန်းချက်အရ အပူလှိုင်းဒဏ်ခံရသူဦးရေသည် ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်ကထက် ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ၁၃၅ သန်းမျှ တိုးမြင့်လာသည်။ Key … Continue reading အပူအုပ်ဆောင်း၊ အပူလှိုင်း